هـلال
اختلاف در هلال: عید فطر براى روزه داران موجب اختلاف مى شود در یک جا سه شنبه و در جاى دیگر دوشنبه عید مى شود ، مراد از « هذالیوم الذى جعلته للمسلمین عیداً » یک روز است یا چند روز ؟ علت این که اگر قبل از ظهر ماه دیده شود آن روز اول ماه است و اگر بعد از ظهر دیده شود آن شب اول ماه است را توضیح دهید ؟ با وجود وسایل پیشرفته اى که امروزه در دسترس است طریقى براى رفع این اختلاف نیست ؟ جواب : همان نحو که در توضیح مرقوم است صحیح است و مانعى نیست که براى بعضى اول ماه دوشنبه باشد و براى بعضى سه شنبه و هر کدام عید او وهذا الیوم او اول ماه او باشد ، کما این که براى بعضى ساعت 11 زوال است و براى بعضى 12 و براى بعضى ساعت 10 اول زوال است و هر کدام باید در زوال خود نماز بخوانند نه قبل و اخبار در دیدن ماه قبل از ظهر مختلف است و بعض اخبار صحاح دلالت مى کند بر این که علامت اول ماه است و لکن اصحاب از آن اعراض نموده اند . و اعراض موجب وهن آن شده است و بعضى علما به آن عمل کرده اند ، جواهر جلد 16 صفحه 366 و 367 و 368 وسائل جلد 7 صفحه 202- 200 باب 8 احکام شهر رمضان واما وسایل امروزه جدیده پس به آن اعتبارى نیست و باید با چشم عادى دیده شود .
اتحاد افق و اختلاف آن: آیا دیده شدن هلال در شهر یا کشورى نسبت به جاهاى دیگر حجت است ؟ جواب : اگر ماه در بلدى دیده شد از براى بلدهاى دیگر که در افق با هم موافق مى باشند کافى است و براى شهرهاى دیگر که اختلاف دارند به نحوى که ممکن است در یکى دیده شود و در دیگرى دیده نشود کافى نیست . حصول یقین با قول منجم: اول ماه با پیشگویى منجمین ثابت نمى شود ، ولى اگر انسان از گفته آنان یقین پیدا کند آیا باید به آن عمل نماید ؟ جواب : پیشگویى منجم حجت نیست ولى اگر اتفاقاً از گفته آنها یقین پیدا کند یقین براى او حجت است نه قول منجم . ثبوت هلال به قواعد علمى: اگر مجتهدى اعلام کند یا به شهادت عدول اول ماه ثابت شود ولى شخص به خاطر اعتماد بر علوم جدید به اعلام مجتهدین و شهادت شاهدان قانع نشود آیا مى تواند طبق اعلام علوم جدیده عمل نماید ؟ جواب : در صورتى که از قواعد علوم جدیده براى مکلف علم پیدا شود باید به علم خود عمل کند و ثبوت هلال یا عدم ثبوت آن نزد حاکم شرع و یا شهادت بر رؤیت در حق عالِم به خلاف ، اثر ندارد ، ولى کلام در این است که چگونه علم پیدا شود براى کسى که به آن قواعد آگاه نیست بلکه براى عالم به آن قواعد حصول علم مشکل است زیرا این قواعد غالباً حدسى و ظنى است .
ثبوت هلال نزد مجتهد: آیا براى اعلام ماه مبارک رمضان یا اول شوال ( عید فطر )مسئله اتحاد بین مسلمین ( شیعه و سنى ) در نظر گرفته مى شود ؟ تا به دلیل مصلحت عامه امت اسلامى از بعضى از احکام فقه شیعى صرف نظر نموده و به عنوان حکم ثانوى اول ماه مبارک رمضان یاعید فطر اعلام گردد ؟ جواب : مجتهد باید به وظیفه خود عمل کند اگر ادله بر ثبوت هلال داشته باشد براى او ثابت مى شود و اگر بخواهد حکم به ثبوت مى کند و اگر ادله قائم نشود نمى تواند حکم کند . و مسئله اتحاد بین مسلمین اگر چه خوب است اما نمى توان به خاطر آن حرام خدا را حلال کرد . بررسى شواهد استهلال: شواهد استهلال را چگونه بررسى مى کنید ؟ جواب : درباره شهود هلال شرایطى هست که در رساله عملیه ذکر شده ، مانند تعدد که حداقل دو شاهد باشد و عدالت و آن که با هم اختلاف نداشته باشند و لذا در مقام اثبات هلال از شهود تحقیقاتى مى شود در باره کیفیت وضع هلال . |